انواع روغن موتور ماشین و تفاوت آن‌ها
گر برای خرید روغن موتور به بازار مراجعه کرده باشید، حتما با محصولات گوناگونی روبه‌رو شده‌اید. اولین چیزی که توجه هر خریداری را به‌خود جلب می‌کند، دامنه گسترده قیمت انواع روغن موتور ماشین است. به‌عنوان مثال در زمان نگارش این مقاله روغن موتور 1 لیتری کاسپین مدل Multi Grade حدود 102 هزار تومان قیمت دارد. این در حالی است که روغن موتور 1 لیتری آیسین مدل 5W-20 SN PLUS با قیمت 670 هزار تومان به‌فروش می‌رسد. اگر شما هم کنجکاو هستید تا درباره دلایل تفاوت قیمت انواع روغن موتور خودرو آگاه شوید، حتما در ادامه با ما همراه باشید. در پایان این مقاله شما تبدیل به متخصصی خواهید شد که می‌توانید به‌راحتی بهترین روغن موتور مناسب ماشین خود را انتخاب کنید.
تفاوت انواع روغن موتور خودرو
تفاوت انواع روغن موتور خودرو چیست؟ این سوال کلیدی است که باید در این مقاله پاسخ دهیم. برای پاسخ به این سوال باید بررسی کنیم که انواع روغن موتور ماشین بر اساس چه فاکتورهایی دسته‌بندی می‌شوند؟ از جمله مهم‌ترین شاخص‌های ارزیابی انواع روغن موتور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- انواع روغن موتور بر اساس نوع تولید (معدنی، نیمه سنتتیک و تمام سنتتیک)
- انواع روغن موتور از نظر ویسکوزیته (مونو گرید و مولتی گرید)
- انواع روغن موتور از نظر کیفیت
- انواع روغن موتور بر اساس رنگ
- انواع روغن موتور بر اساس سوخت مصرفی خودرو
- انواع روغن موتور بر اساس حجم بسته‌بندی
در ادامه لازم است که هر یک موارد فوق را به‌صورت جداگانه مورد بررسی قرار دهیم.
انواع روغن موتور بر اساس نوع تولید
اولین نکته‌ای که در تشخیص نوع روغن موتور مناسب خودرو باید در نظر بگیرید، مواد اولیه تشکیل دهنده آن است. بر این اساس انواع روغن موتور خودرو موجود در بازار به 3 گروه اصلی تقسیم می‌شوند که عبارت‌اند از:
- معدنی یا مینرال
- نیمه سنتتیک
- تمام سنتتیک
اگر به‌دنبال خرید ارزان‌ترین روغن موتور در بازار هستید، باید به‌سراغ روغن‌های معدنی یا مینرال بروید. این محصولات مستقیم از نفت خام به‌دست می‌آیند و هیچ‌گونه افزودنی برای ارتقای کیفیت به آن‌ها اضافه نمی‌شود. به‌همین دلیل از نظر خاصیت روان‌کاری و عمر مفید، ضعیف‌تر از دو مدل دیگر هستند.
هر چند در ساختار روغن‌های نیمه سنتتیک نیز نفت خام، سهم اصلی را دارد؛ اما مقداری ماده افزودنی نیز برای افزایش تحمل دمای بالا به روغن اضافه می‌شود. بهترین و در عین حال گران‌ترین روغن موتورهای موجود در بازار از نوع تمام سنتتیک هستند. این محصولات از ترکیب هیدروکربن‌ها با مواد شیمیایی به همراه افزودنی‌ها به‌دست می‌آیند. بهترین عملکرد از نظر روان‌کاری، خنک‌کاری و پایداری را این روغن‌ها از خود نشان می‌دهند. پیشنهاد می‌کنیم از مزایای روغن موتور سنتتیک هنگام خرید غافل نشوید.
انواع روغن موتور از نظر ویسکوزیته
یکی از نکات مهم دیگر که در خرید روغن موتور باید مورد توجه قرار دهید، انواع روغن موتور از نظر ویسکوزیته است. بر این اساس محصولات موجود در بازار را می‌توان به‌دو دسته کلی تقسیم کرد که عبارت‌اند از:
- روغن موتور مونو گرید یا تک درجه‌ای
- روغن موتور مولتی گرید یا چند درجه‌ای
منظور از روغن موتور مونو گرید این است که تنها برای یک نوع شرایط آب‌وهوایی (سرد و زمستانی یا گرم و تابستانی) مناسب است. انجمن مهندسان آمریکا انواع روغن موتور بر اساس ویسکوزیته را بین 0 تا 60 درجه‌بندی کرده است. بر این اساس روغن‌های با درجه 0 تا 25 برای هوای سرد و زمستانی مناسب است. در حالی که روغن موتورهای موتو گرید با درجه بین 30 تا 60 برای هوای گرم و تابستانی انتخاب خوبی هستند.
البته در حال حاضر استفاده از روغن موتورهای مونو گرید تقریبا منسوخ شده است. انواع روغن موتور ماشین موجود در بازار را محصولات مولتی گرید تشکیل می‌دهند. با خرید این محصولات، دیگر نیازی به تغییر روغن موتور در تابستان و زمستان ندارید و می‌توانید در چهار فصل روی عملکرد مناسب آن حساب کنید.
روغن موتورهای مولتی گرید با حرف W (حرف اول کلمه Winter به‌معنی زمستان) به‌همراه دو عدد (یکی قبل و دیگری بعد از W) شماره‌گذاری می‌شوند. عدد قبل از حرف W، نشان دهنده ویسکوزیته روغن در دمای پایین و عدد بعد از آن نیز ویسکوزیته روغن را در بالاترین دمای موتور (100 درجه سلسیوس) نشان می‌دهد. به‌عنوان مثال روغن موتور مولتی گرید 10W-40 را در نظر بگیرید. ویسکوزیته این روغن در دمای پایین برابر با 10 و گران‌روی آن در بالاترین دمای موتور از 40 فراتر نمی‌رود.
دقت داشته باشید که هرچه ویسکوزیته کمتر باشد، به‌معنی رقیق‌تر بودن روغن خواهد بود. به‌همین دلیل بهتر است به‌سراغ روغن‌هایی بروید که عدد قبل W در آن‌ها زیر 10 باشد. به‌این ترتیب روغن در سرما سریع‌تر جاری می‌شود و خودرو زودتر استارت می‌خورد. ضمنا توجه داشته باشید که هر چه فاصله بین 2 عدد قبل و بعد W کمتر باشد، کیفیت روغن بالاتر می‌رود. در این حالت میزان رسوبات تولید شده در روغن ناشی از تغییرات دما کمتر می‌شود.
انواع کیفیت روغن موتور (API)
رایج‌ترین مرجع برای دسته‌بندی انواع روغن موتور از نظر کیفیت، موسسه نفت آمریکا (API) است. در قالب استاندارد API از حروف انگلیسی برای طبقه‌بندی انواع روغن موتور استفاده می‌شود. حرف اول انگلیسی در روغن موتورها معرف این است که برای چه نوع خودروهایی مناسب هستند:
- S: روغن موتور مناسب خودروهای بنزینی
- C: روغن موتور مناسب خودروهای دیزلی
برای طبقه‌بندی کیفیت روغن موتورهای بنزینی، از حروف انگلیسی A تا P در کنار حرف S استفاده می‌شود. دقت داشته باشید که هرچه از حرف A فاصله بگیرید، کیفیت روغن بالاتر می‌رود. در حال حاضر رایج‌ترین روغن موتورهای بنزینی در بازار بین SJ تا SP قرار می‌گیرند. بالاترین کیفیت روغن موتورهای بنزینی مربوط به SN PLUS و SP است.
برای طبقه‌بندی کیفیت روغن موتورهای دیزلی، از حروف انگلیسی A تا K در کنار حرف C استفاده می‌شود. دقت داشته باشید که هرچه از حرف A فاصله بگیرید، کیفیت روغن بالاتر می‌رود. در حال حاضر رایج‌ترین روغن موتورهای دیزلی در بازار بین CH تا CK قرار می‌گیرند. بالاترین کیفیت روغن موتورهای بنزینی مربوط به CK است.
این امکان وجود دارد که در کنار نام برخی از روغن‌ها اعداد 2 یا 4 را نیز مشاهده کنید. عدد به معنی آن است که روغن مناسب موتورهای 2 زمانه است. همچنین عدد 4 هم برای موتورهای 4 زمانه در نظر گرفته شده است.
یک نکته مهم دیگر نیز در پایان این بخش اشاره می‌کنیم. اگر روغن موتور با سطح کیفیت بیش از API توصیه شده در دفترچه راهنمای خودرو استفاده کنید، از نظر فنی مشکل‌ساز نخواهد بود؛ اما احتمالا شاهد تبخیر و کاهش سطح روغن در کوتاه مدت خواهید بود.
انواع روغن موتور ماشین بر اساس رنگ
انواع روغن موتور ماشین در بازار را می‌توان بر اساس رنگ نیز دسته‌بندی کرد. بسیاری از روغن موتورهای موجود در بازار زرد رنگ هستند. البته در عین حال محصولات مختلف موجود در بازار را می‌توان با رنگ‌های زیر نیز مشاهده کرد:
- قهوه‌ای
- زرد
- مشکی
- سبز
- طوسی
- آبی
ترکیبات موجود در روغن روی رنگ آن تاثیرگذار هستند. لازم نیست خیلی نسبت به رنگ روغن موتور حساسیت به‌خرج دهید. بلکه باید بیشتر تمرکز خود را روی شفاف بودن و سیالیت آن معطوف کنید.
انواع روغن موتور ماشین سواری بر اساس سوخت مصرفی
همان‌طور که بالاتر اشاره کردیم انواع روغن موتور خودرو را می‌توان بر اساس سوخت مصرفی موتور نیز طبقه‌بندی کرد. هر چند بخش قابل توجهی از روغن موتورهای موجود در بازار، بنزینی و دیزلی هستند؛ اما در این بین روغن‌هایی نیز وجود دارند که برای خودروهای دوگانه سوز (بنزین و گازوئیل)، هیبریدی یا تمام برقی تولید می‌شوند. بر این اساس انواع روغن موتور ماشین سواری بر اساس سوخت خودرو عبارت‌اند از:
- بنزینی
- بنزینی – دیزلی
- بنزینی – گازی
- دیزلی
- هیبریدی
- برقی
انواع روغن موتور بر اساس حجم بسته‌بندی
انواع روغن موتور ماشین را می‌توان بر اساس حجم بسته‌بندی محصولات موجود در بازار نیز طبقه‌بندی کرد. به‌طور کلی معمولا روغن موتورهای موجود در بازار در بسته‌بندی‌های بین 900 میلی لیتر تا 20 لیتر هستند. البته بیشترین فروش مربوط به محصولات بین 1 تا 6 لیتر است.
احتمالا شما هم این سوال را مطرح می‌کنید که هنگام تعویض روغن موتور، به‌چه میزان روغن جایگزین نیاز است؟ بهترین پاسخ برای این پرسش را می‌توانید در دفترچه راهنمای خودروی خود بیابید. معمولا یک موتور 4 سیلندر چیزی در حدود 5 لیتر روغن نیاز دارد. این عدد برای موتور 8 سیلندر بین 6 تا 8 لیتر متغیر است.
همچنین معمولا چیزی در حدود 350 میلی لیتر از روغن موتور جذب فیلتر روغن می‌شود. بنابراین هنگام تعویض روغن، در صورت جایگزین کردن فیلتر باید حدود 0.5 لیتر روغن بیشتر برای جبران تعویض فیلتر در نظر بگیرید. اصطکاک بیشتر قطعات و افزایش دمای موتور از عوارض کمبود روغن موتور است. همچنین در صورت زیاد بودن روغن موتور هم احتمال فرسودگی قطعات آن در بلندمدت وجود دارد.
لیست انواع روغن موتور خودرو
تا چند سال قبل بخش عمده روغن موتورهای موجود در بازار، محدود به چند برند داخلی بود. افزایش تقاضای انواع روغن موتور باکیفیت باعث شد تا به مرور زمان شاهد ورود برندهای مطرح خارجی به بازار ایران نیز باشیم. در حال حاضر تنوع بسیار زیادی از برندهای ایرانی و خارجی را در زمینه روغن موتور شاهد هستیم. در جدول زیر می‌توانید لیست انواع روغن موتور خودرو را مشاهده کنید.
| اسپیدی | بهران | کاسپین | آیسین | لوبراش |
| کاسترول | لیکومولی | سرکان | بوش | بسفیتس |
| پروفی کار | پترونول | سینولکس | آدینول | زیگر |
| آلپاین | توتال | مرسدس بنز | لوکینی | توان ساز |
| الف | موتوسل | هیوندای اکس تیر | پونته میلانو | آیدلوب |
| پرتکس | بیزول | لوبرکس | بی ام دبلیو | موتول |
| فوسر | آترود | گالف | موبیل | الیستر ایل |
| تاپ وان | لوتوس | ای سی دلکو | هوندا | نیسان جنیون پارتس |
| ایران خودرو | لکسوس | تویوتا | نیسان | میتسوبیشی موتورز |
| بهران فیلتر | فولکس | مبانول | نفت پارس | بیدومکس |
| فلومکس | ایرانول | موتوبیت | زادو | پترولکس |
| مگلوب | ساتل | دلکور | ایساکو | سایکلون |
| بهتام روانکار | آلفاس | کانادا لوبریفنت | پارانوکس | پرس کم |
| آکتورس | ووفر | پروتک | لوبرین | ای مگناتک |
| کراپ | فیرون | اکسادو | ولوولین | پریمیر |
| شل | لوبرینو | گرنس اویل | کارپبه | پارلو |
| ای سی یو پلاس | هارپن | پادمیرا | زیک |
روغن موتور مناسب برای خودروهای مختلف
برای پیدا کردن روغن موتور مناسب هر خودرو باید به‌سراغ دفترچه راهنمای اختصاصی آن بروید. بعضا برای مدل‌های مختلفی از یک خودرو نیز شاهد معرفی روغن موتورهای متفاوت از سوی خودروسازان هستیم. به‌عنوان مثال می‌توان به پراید اشاره کرد. تقریبا هر یک از مدل‌های پراید در سال‌های مختلف دارای روغن موتور اختصاصی هستند. با این وجود در جدول زیر می‌توانید روغن موتور مناسب برخی از خودروها را بر اساس دفترچه راهنمای آن‌ها مشاهده کنید.
| نام خودرو | سطح کیفیت (API) | درجه بندی (SAE) |
| پراید (سال 99) | SJ | 10W-40 |
| ساینا، کوییک و تیبا | SJ | 10W-40 |
| سمند EF7 | SL | 10W-40 |
| پژو 405 دوگانه سوز | SM | 15W-40 / 20W-50 |
| پژو 206 تیپ 5 | SL | 10W-40 / 20W-50 |
| رانا | SL | 10W-40 |
| پژو 2008 | SN | 10W-40 |
| تویوتا کمری 2008 | SM | 0W-20 / 5W-20 |
| سانتافه | SM | 5W-30 |
| خودروها هیبریدی | SN | 0W-20 |
کلام پایانی
آنچه باید درباره انواع روغن موتور ماشین بدانید را در این مقاله به طور کامل مورد بحث و بررسی قرار دادیم. اگر تا به امروز برای خرید روغن موتور مناسب دچار سردرگمی می‌شدید، پس از خواندن این مطلب می‌توانید به‌راحتی بهترین گزینه موجود در بازار را برای خودروی خود انتخاب کنید. فراموش نکنید که تنها به قیمت انواع روغن موتور ماشین بسنده نکنید. توجه به سایر فاکتورهایی که ذکر کردیم در تقویت قدرت موتور خودرو و حفظ سلامت آن در بلندمدت ضروری است. شما عزیزان می‌توانید سوالات و تجربیات خود درباره انواع کیفیت روغن موتور را در کامنت‌ها مطرح کنید.
سوالات متداول
1. روغن موتور نانویی چیست؟
در سال‌های اخیر روغن موتورهای جدیدی روانه بازار شده‌اند که در ترکیب آن‌ها از مواد افزودنی نانو استفاده می‌شود. این نوع روغن‌ها از نظر کاهش اصطکاک بین قطعات داخلی موتور، عملکرد بهتری از خود نشان می‌دهند.
2. روغن فلاشینگ چیست؟
زمانی که به‌دلیل تجمع رسوب درون موتور نیاز به رسوب‌زدایی داریم، از روغن فلاشینگ برای تمیز کردن قطعات داخلی موتور استفاده می‌شود.